december 2024 - Possible Impact

Eerder maakte ik wel eens een bingokaart samen met mijn collega, voor de standaardzinnen die binnen de organisatie geregeld de revue konden passeren. Vaak in stressvolle tijden, want dan komen de onliners iets vaker voorbij. En eerlijk is eerlijk, in stress helpen vooral humor en luchtigheid om hierdoorheen te komen.

En ook al lijkt het geen tijd van stress, door de huidige arbeidsmarkt is er wel een collectieve stress. En daarin had ik dit jaar ook mijn eigen oneliner: ‘Misschien moet ik weer eens een bingokaart maken, want ik hoor geregeld dezelfde zinnen binnen het MKB.’

Op die kaart zou ik dan zetten:
We hebben echt mensen nodig!
Maakt niet uit wie, als ze maar gemotiveerd zijn.
Nee, we hebben geen tijd voor begeleiding.
We hebben daar de mensen niet voor.
En de kennis wordt ook steeds minder.
Mensen willen zich niet ontwikkelen.
Dus we moeten eerst iemand met ervaring hebben.
Dan kunnen we het allemaal weer aan.

Ondertussen komt er veel tot stilstand omdat we wachten op die ene persoon met ervaring. En erger nog, goede mensen gaan daardoor vertrekken, omdat deze stilstand er is. En ondertussen regeert de waan van de dag. Ik weet niet hoe het bij jullie is. Maar ik zie veel mensen binnen MKB-bedrijven die hollend het jaar uitgaan. Even uitpuffen bij het gourmetstel, afgebrand twee weken vakantie pakken. En weer doorgaan.

Maar je weet het wel, die stilstand is niet voldoende. In veel casussen in de praktijk is stil staan (iets anders dan stilstand) nodig om verder te komen. Dit vraagt een aanpak waarbij je op meerdere lagen moet gaan kijken. En met elkaar. Dat doe je zeker niet in de decembermaand. Dat had al eerder in het jaar gekund. Maar het eerste wat je wel kan doen, is deze tijd voor het nieuwe jaar te begroten.

Heel praktisch, wat hebben we volgend jaar nodig om bij elkaar te kunnen zitten? Welke ruimte geven we ons en de betrokkenheid van medewerkers hierin? Wat hebben we daarbij nodig? Moeten we hierin begeleid worden? Hoeveel tijd geef je aan de praktijkbegeleiders om in contact te zijn met de leerlingen, met zijinstromers. Hoeveel dagen aan ontwikkeling is nodig, welke handvatten zetten we hiervoor in? Is er al een opleidingsplan? Is dit meegenomen in de begroting?

Een van de basisvragen die ik stel, zeker in het 4 e kwartaal: Wat is hiervoor nodig? En hoe neem jij dit mee in de begroting van 2025? En echt, ik heb nog heel weinig mensen gesproken die dit mee hebben genomen. Soms worden de opleidingskosten nog wel meegenomen. Maar voor veel mensen is niet helder welke ruimte er concreet is en wat er van iemand verwacht wordt.

Daarnaast komt er nog een opmerking voorbij: Ik snap dat het allemaal moet. Maar de klant gaat dat niet betalen hoor!? En dat klopt. Een deel kan meegenomen worden in het kostprijstarief. Maar als je kijkt naar toekomstbestendig ondernemerschap gaat het niet alleen over financiële groei. En hoe je efficiënt en effectief elk jaar de winst vergroot. De toekomstbestendigheid zit ook in het bestaansrecht, inrichting en de wendbaarheid.

En heel eerlijk, vanuit de praktijk heb ik ook mogen ervaren dat juist die investering ontzettend veel oplevert in het proces. Want daarin kan je met elkaar ook kijken naar de faalkosten en het onbenutte potentieel wat er in een organisatie zit. Dat geeft op een andere manier een positieve draai aan de winst.

Dus zo aan het einde van het jaar de vraag: Waar hebben jullie winst in te behalen? Hierin kan je het model van de elementen van een noaberorganisatie erbij houden. Wil je er dieper op in, dan heb ik ook nog een ander model waar je naar kan kijken. En waarmee je samen in de organisatie kan kijken naar bronaanpak. Een keertje sparren, plan gerust een afspraak voor het nieuwe jaar. Om met een frisse en brede blik te werken aan een toekomstbestendige organisatie.

Als je werkt met ZZP-er of je bent ZZP-er, dan heb je het vast al meegekregen, de Wet DBA. Het gaat om de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA), gericht op het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Iets wat al langer speelt, maar per 2025 wordt hier volledig op gehandhaafd. Terwijl het ook een overgangsjaar is, doet dat toch zeker iets in werkgeversland. Ik weet niet hoe jullie ermee om gaan? Zelf ben ik ZZP-er en daarvoor werkte ik in loondienst ook met ZZP-ers. En het had altijd wel de aandacht om de samenwerking op een nette manier met elkaar vorm te geven. En ik deel vooral iets wat mij is opgevallen in het werkveld nu ineens de Wet DBA een hot topic is geworden.

Laat ik vooral beginnen met dat ik het eens ben dat er iets moet gebeuren. Want er zijn genoeg situaties waar ook mijn wenkbrauw van omhoog gaat. Waarbij het zeker gaat om schijnveiligheid. En het kan alle kanten op gaan. Het kan gaan om constructies waar diverse mensen door een construct goed geld verdienen. En ook om constructies waarbij mensen extreem weinig verdienen en igantisch in de problemen komen. Als je het hebt over modern noaberschap, past dit natuurlijk niet in het gedachtegoed.

Nu merk ik dat er organisaties zijn die afgelopen maand ineens wakker worden, omdat ze iets moeten met de Wet DBA. Maar laten we eerlijk zijn. Dit hebben we met elkaar al goed vorm te geven vanaf 2016. Toen werd de verantwoordelijkheid bij zowel opdrachtgevers als ZZP-er neergelegd. Terwijl daarvoor d.m.v. de VAR de verantwoordelijkheid meer bij de ZZP-er lag. Ik weet niet hoe jullie dit oppakken met de ZZP-ers. Maar persoonlijk ervaar ik in bepaalde opdrachten de samenwerking compleet aan het veranderen is. Waar de samenwerking van oorsprong is ontstaan op basis van vertrouwen, gedeelde verantwoordelijkheid en wederkerigheid, zie je nu het vertrouwen wegvallen en ongelijkheid in de relatie ontstaan.

Binnen Possible Impact is een leidend principe: ‘De mens gaat voor de regels’. De regels worden nu aangescherpt en gehandhaafd, al is 2025 een overgangsjaar. Het blijft zo van belang voor een
goede en duurzame samenwerking om vanuit menselijk contact het met elkaar te hebben over de uitdaging die er ligt. Ook al heeft de opdrachtgever nu meer risico op de boete, het blijft een gezamenlijke opgave.

Ik hoop dat jullie hierin het modern noaberschap ook behouden in de samenwerking met jullie ZZP-ers. Want soms weet je ook niet wat er ook kan ontstaan. Er zijn ook zat mensen die daardoor zeggen: ‘Ik kom graag bij jullie in dienst, na zoveel jaren fijne samenwerking. En ik ben wel klaar met het ZZP-schap.’

Als je vanuit ongelijkheid in gesprek gaat, weet je een ding zeker. Dat mensen dan afscheid gaan nemen van je. Dat ze niet in loondienst en niet als ZZP-er voor je willen werken. Best uitdagend in
tijd van krapte op de arbeidsmarkt.

Lang verhaal nog even kort samengevat. Met het oog op modern noaberschap is het belangrijk dat werkgevers en zzp’ers samenwerken vanuit gelijkwaardigheid en respect. Dit betekent:

✅ Zorgen voor eerlijke tarieven die zzp’ers in staat stellen om sociale premies en verzekeringen te betalen.
✅ Kritisch kijken of een opdracht echt past bij zelfstandig ondernemerschap of dat een dienstverband eerlijker zou zijn.
✅ Als werkgever bijdragen aan een systeem waarin werknemers en zelfstandigen dezelfde basiszekerheden krijgen, zoals toegang tot arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en pensioen.

Dit stimuleert niet alleen een gezonde arbeidsmarkt maar versterkt ook vertrouwen en samenwerking in de “mini-maatschappij” van organisaties en opdrachtgevers. Ik wens jullie alle goeds toe in de keuzes en stappen die jullie hierin te maken hebben.