De stille stoel aan tafel: rouw op de werkvloer

Je kent ze vast wel. De eerste dagen na een verlies: bloemen op het bureau, een kaart van het team, misschien een week vrij. Oprechte gebaren.

Maar dan? Dan wordt het stil.
De rest gaat door. Met vergaderingen, deadlines, kwartaalcijfers. En daar zit je dan, met je verdriet op een bureaustoel die ineens veel te hard aanvoelt. Rouw past niet in Outlook. Niet in de werkbespreking van maandagochtend. En toch zit het daar. Onder de oppervlakte. In je lijf, in je blik, in de manier waarop je ademhaalt.

Ik dacht dat ik er aandacht voor had.

Als begeleider van teams en organisaties spreek ik vaak over rouw in werkcontext. Over het belang van vertragen, van erkennen, van mens-zijn naast de rol. Maar toen ik zelf afscheid moest nemen van een opdracht – en vooral van de mensen die daaraan verbonden waren – merkte ik opnieuw hoe rouw zich vermomt. Hoe het stilletjes mee fietst in je rugzak.

Het ging niet om overlijden. En toch voelde het als verlies.

Rouw is niet alleen iets voor na het sterfbed.

Het zit ook in het moeten loslaten van een collega. In een fusie die vertrouwde structuren omgooit. In het kwijtraken van energie, zingeving, of simpelweg je dagelijkse ritme. En ja, ook in persoonlijke situaties die je meeneemt naar je werk: een verlies thuis, een scheiding, ziekte, zorgen.

Maar wat doen we op werk met rouw?

Vaak onbedoeld… niet zoveel. We vinden het spannend. Bang om iets verkeerds te zeggen. Of denken: “Daar is de rouwverwerking voor.” We plakken er tijd op (“neem even een weekje vrij”) en daarna verwachten we dat iemand weer “gewoon meedraait.”

Maar rouw werkt niet lineair. Het komt in golven. Soms onverwacht, bij een geur, een liedje, een opmerking. En dan is het helpend als er op werk ruimte is om het niet te hoeven verstoppen.

In mijn geval kon ik zelf bepalen hoe ik hiermee omging.

Maar ik besef: dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Niet iedereen heeft de vrijheid om zijn eigen tempo te volgen.

• Wat als je in loondienst bent, en je rouw schuurt met je werkritme?
• Wat als je collega iets meedraagt wat je niet kunt zien – maar wel voelt?
• Wat kun je als werkgever betekenen, voorbij het standaard rouwverlof?

Misschien is het tijd voor een modern noaberschap op de werkvloer.

Geen grote gebaren, geen ingewikkelde protocollen. Maar het eenvoudige, menselijke gebaar van omzien naar elkaar.
Ruimte voor de stilte. Voor het even niet weten. Voor de collega die er fysiek is, maar emotioneel nog onderweg.
Net als vroeger bij de buren: je hoeft het niet op te lossen, je hoeft er alleen maar te zijn.

• Een check-in: “Hoe is het vandaag echt?”
• Een lege stoel bij het teamoverleg, als iemand er even niet kan zijn.
• Een moment van herdenking, als een collega overlijdt. Ook maanden later.
• En misschien wel: begeleiding, als iemand merkt dat rouw ook zijn of haar werk raakt.

Rouw vraagt niet om oplossingen, maar om erkenning.

Als je iemand in je team hebt die in de rouw zit – om welk verlies dan ook – dan is de belangrijkste vraag niet:
hoe fixen we dit?
Maar: hoe kunnen we er gewoon zijn? Met aandacht, mildheid, en de bereidheid om even stil te staan.

Praktisch beginpunt voor organisaties

• Maak in je team ruimte voor een maandelijkse check-in waarin ook ruimte is voor persoonlijke thema’s – zonder oordeel, zonder oplossingen.
• Plan een herinnermoment in, bijvoorbeeld drie maanden en een jaar na een verlies. De eerste weken zijn zichtbaar, maar rouw leeft vaak langer onder de oppervlakte.
• Heb je een collega die worstelt met verlies, maar niet goed praat? Overweeg een (externe) begeleider die kan helpen bij wat niet gezegd wordt.

Een betekenisvol voorbeeld vanuit de praktijk

Dit voorbeeld werd mij verteld en daar ging met hart meteen van kloppen. Een moeder die haar zoon heeft verloren. We kunnen ons niet voorstellen, maar beseffen ons wel dat je dit je hele leven meedraagt. En nu 16 jaar later is het gewoon een vast gegeven dat zij op de geboortedag en sterfdag niet werkt. Geen jaarlijks overleg, geen verlofuren, het is zo.

Ik besef mij dat dit voor de een heel vanzelfsprekend is. Ik kan ook zo van oud-collega’s de verjaardagen en ook data van overlijden. Dat maakt dat ik hun partner dan ook nog een berichtje stuur op de dag zelf. En voor sommigen is dat niet vanzelfsprekend. Het begint vooral bij welke intenties je hebt. Wie willen we zijn, hoe kunnen we aandacht hebben voor elkaar? En hoe kan je dat met elkaar organiseren dat het ‘gewoon’ mag worden? Dat kan beginnen met de aandacht wel in Outlook te plannen.

Dit is waarom ik doe wat ik doe.

Dit werk doe ik omdat ik geloof dat menselijkheid op de werkvloer geen extraatje is, maar de basis voor gezonde, verbonden organisaties. En rouw – in al zijn vormen – verdient daar een plek in. We zijn allemaal iemands noaber. Ook op werk.

Wil je dit gesprek voeren binnen jouw organisatie?

Ik help teams en leiders om ruimte te maken voor het onzichtbare – van rouw tot groei. Neem gerust contact op voor een vrijblijvende kennismaking.